Оюутолгойн баялгийн 66 хувийг харьд өгсний хариуцлагыг хэн хүлээх вэ? Ашигт малтмал дээр суурилаад, улс орноо хөгжүүлээгүйн хариуцлагыг хэн хүлээж, хохирлыг нь хэн барагдуулах вэ?
10.6 гэдэг Монголын түүхийн хамгийн хар өдрүүдийн нэг юм. Харийн түрэмгийлэгчдэд, тусгаар тогтнолын салшгүй хэсэг болсон нутаг дэвсгэрээ, чингэхдээ хамгийн их алт баялагтай нутгаа алдлаа. Урьд ийм юм болбол, монголын ард түмэн зэвсэг барин эрслэн босч, төр засаг нь тэднийг удирдан зохион байгуулаад зогсохгүй, олон улс гүрнээс тусламж хүсэн, түгшүүрийн харанга дэлдэж байх асан биз ээ.
Ингээд л харийнханд зүгээр өгчих байсан юм бол, өвөг дээдэс маань юунд Халхын гол, Байтаг Богдод “Эх орныхоо атга шороог ч булаан эзлэгчдэд өгөхгүй, алхам ч ухрахгүй” гээд амь насаа зориулан, тулалдаж байв. Харийнханд ингээд Монголоо өргөчих байсан юм бол, яах гэж Халх голын тулалдааны 80 жилийн ой гэж тэмдэглэв ээ? “Эх орноо харийнханд өгөөгүй урвагчдыг жигшин зэвүүцэх өдөр” гээд л тэмдэглэчихгүй.
Нийгмийн өнгө ийм л болж шүү дээ.
Гэрээг үзэглэсний дараа томчууд эх орноо Иудагийн 30 зоосоор худалдсаныгаа тэмдэглэж, хорвоод багтахгүй шахам архидаж цэнгэсэн юм байх. Монгол газар ямар олон Иудатай болоо вэ. “Гэрээг үзэглэнгүүтээ С.Баяр аанай Солонгос руу, Оюунгэрэл рүүгээ ниссэн” гэж хэвлэлүүд бичив.
Айвэноугийн мөнгөөр хөлслөгдсөн сэтгүүлчид ямар ч ичгүүр сонжуургүйгээр, урьд Бороо Голдыг харийнханд бэлэглэж байсан Д.Зоригтыг ардын баатар гэж шагшин магтаж байна. Өдөр тутмын зарим сонины бараг нүүр бүр дээр, бараг жижүүр нь хүртэл шахам тэгж бичсэн нь сүүлээ шарвагануулах сүрэг хавыг санагдуулж байна. Өдий насандаа Д.Зоригт шиг ийм их нүгэл үйлдэж, улс үндэстнээ сөнөөх мөхөөх хэмжээний уршиг тарьсан хилэнцтэн даанчиг ховор.
Балжинням Дашнямтай өдөр харийн ноёдтой хуримласан харгис дэглэмчид маань, тэдэнтэйгээ нийлээд, залилангийн үгээ ярьж, үнэн зөв мэдээлэл хаалттай нийгмийг хөл толгойг нь солигдтол мунхруулсаар байна. Айвэноугийн элч: "7 уурхай, баяжуулах үйлдвэр 16, ДЦС, дэд бүтцийн 35 байгууламж баринаа" гэхэд л зарим нь хөөрцөглөөд сүйд болох юм. Зэсийн хүдрийг түүхийгээр нь урагш зөөх бэлтгэл л хийгдэж буй бөгөөд, тэгээд ч тэр уурхай бол харийн өмч л байх нь байна шүү дээ. Ингэхлээр монголчуудад ямар үр ашиг гарах юм.
С.Баяр "цэвэр зэс гаргах үйлдвэр байгуулна, нэрлэсэн үнээр бол манай тал 53 хувийн ашиг авна" гэлээ. Тийм үйлдвэр байгуулах талаар гэрээнд тодорхой юу ч байхгүй шүү дээ. "5 жилийн дараа судалж үзнэ" л гэсэн. Айвэноу Монголын баялгийг ухаж аваачаад л, Хятадад тушаах бодолтой, тэгэхлээр Монголд бүтээн байгуулалт хийхийг юу гэж сонирхоо аж дээ.
Нэрлэсэн үнэ зэрэг шинэ шинэ нэр томъёо гаргаж ирээд л ярьдаг, энэ нь угтаа бол “харийнхан юу л тулганав, түүний эрхшээлд бүрэн байна” гэсэн үг юм билээ.
“Ард түмнээ хамгаална, баялагт нь эзэн болгоно” гэж худал амлаж амлаж, бурхан шиг тахигдсаар гарч ирсэн Ц.Элбэгдорж, ард түмнээ зажилсан бохь шигээ хаячихаад, Оюутолгойн гэрээг хамгаалаад, тахиа донгодохоос өмнө гурав урваад л явж байна. Ашигт малтмалын неоколоничлол-геноцидийн нэгэн зохиогч нь юм чинь аргагүй.
Манай ашигт малтмалын хууль бол хэд дахин хүчингүй хууль. Айвэноугийн лицэнз хэд дахин хүчингүй. Оюутолгойн гэрээ хэд дахин хүчингүй. Тэгэхлээр цуцлах л хэрэгтэй. Байхгүй сургуулийн худал дипломтой, хуурамч пропусктай хүн залилан хийгээд яваад байвал түүнийг яах нь ойлгомжтой.
Одоо энэ хөөрцөглөөд байгаа улсын, хамаг юмыг нь шууд хүчингүй болгоод, аудит, авлигын шалгалт, эрүүгийн мөрдөн байцаалтаар оруулж, улайлгаж илчлээд, хуулийн хариуцлага хүлээлгэж, хохирлыг барагдуулгах л ажил хийх хэрэгтэй. Юун тэр гэрээ, найр наадам, ардын баатар. Тэр баясаад байгаа улс эсгий гутал,хөвөнтэй дээлээ л бэлдэх шаардлагатай. Монголын тусгаар тогтнолыг алдагдуулж, нэг колоничлогч компаний халаасанд хийхэд оролцогч, гадаад дотоодын урвасан муу хулгай нар өөр юуг хүлээх юм.
Гэрээний техник-эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ одоо хүртэл үгүй. ТЭЗҮ-г албан ёсоор хянуулж, баталгаажуулж байж гэрээг байгуулах ёстой. Гэтэл дараа ТЭЗҮ-г нь хийчихнэ гээд сууж байна.
Нөөц нь тогтоогдоогүй ордуудын маань ашиглагч биш, эзэмшигч нь болчихсон Айвэноутай хийсэн гэрээнд нийгмийн ямар ч үр ашиг, олон улсын стандартчилал харагдахгүй байгаа юм. Монголын хувь 53 хувь болно гэдэг нь ч ямар ч баталгаагүй, хуулийн үндэслэлгүй л байгаа.
Жилд Монголд 400 сая долларын ашиг өгнө гэсэн нь, 485-ыг өгдөг Эрдэнэтийнхээс бага байна. Эрдэнэтээс төсөвт мөнгө орж ирлээ гээд, дарга нар ард түмний аж амьдралыг сайжруулсан уу? Түүнээс бага мөнгөөр сайжруулах юм гэж үү?
Оюутолгой бол Эрдэнэтээс бараг 10 дахин том орд. Гэтэл харийнхан ашгийг нь 10 дахин бага "болгох", тэр ч бүү хэл, ашиггүй "болгож" мэдэхээр байна. Зардлаа хиймлээр өсгөж, “алдагдалтай” ажиллах магадлал нь тун өндөр.
Монголын олон мянган уурхайчин тэнд ажиллаж, гялайж цялайх л юм гэсэн. Гэрээнд бол, тэднийг сурч мэргэштэл нь хүлээж авахгүй, мөн нарийн мэргэшлийн местэн дээр бол ажиллуулахгүй гэж байгаа юм шүү. Хужаа ажилчдаар ухуулж цөлмүүлчихээд л, бухын доодхыг ширтэгсдийг, бүлтийтэл горьдсон чигээр нь хаяад явах юм байлээ ш дээ.
Дагалдаад олон ажлын байр буй болно гэсэн, болохгүй. Хамаг хэрэгцээт зүйлээ Хятадаас зөөчихнө, бүх ажлаа өөрсдөө хийчихнэ. Далан худал, мянган молиго гээч л энэ буюу. Дэлхийн залилангийн түүхэнд томоор бичигдэх л явдал шүү дээ.
Саяхан, манай талд огт мэдэгдэлгүйгээр, ордын сая сая тонн зэс бүхий хэсгийг хулгайлан зарсан хэргийг Айвэноу тарилаа. Ийм улстай яаж хамтран ажиллаж, жаргаж цэнгэх гээд байгаа юм бэ?
Манай компаниудад хатуу ханддаг хэрнээ, Айвэноу мэтэд маш их эрх мэдэл, нөхцөл бололцоо олголоо гэж Орос ихэд хилэгнэж буй гэнэ...
Бид Оюутолгойн 53 хувийг авах болчихлоо, ээ гялай гэж асуудлыг тавих ёсгүй юм. 100 хувь эзэмшиж байсан асар их баялгийн маань 47-66 хувийг хэн харийнханд өгөв, хэн хариуцлагыг нь хүлээх вэ гэж ярих ёстой. Монгол орон маань ашигт малтмал дээр суурилсан, олон салбарт эдийн засгийг 20 жил хөгжүүлээд, өндөр хөгжилтэй, аз жаргалтай улс орон байх асан боломжийг хэн үгүй хийв, устгав, хариуцлагыг нь хэн хүлээх вэ гэж ярих ёстой юм шүү.
Ингээд л харийнханд зүгээр өгчих байсан юм бол, өвөг дээдэс маань юунд Халхын гол, Байтаг Богдод “Эх орныхоо атга шороог ч булаан эзлэгчдэд өгөхгүй, алхам ч ухрахгүй” гээд амь насаа зориулан, тулалдаж байв. Харийнханд ингээд Монголоо өргөчих байсан юм бол, яах гэж Халх голын тулалдааны 80 жилийн ой гэж тэмдэглэв ээ? “Эх орноо харийнханд өгөөгүй урвагчдыг жигшин зэвүүцэх өдөр” гээд л тэмдэглэчихгүй.
Нийгмийн өнгө ийм л болж шүү дээ.
Гэрээг үзэглэсний дараа томчууд эх орноо Иудагийн 30 зоосоор худалдсаныгаа тэмдэглэж, хорвоод багтахгүй шахам архидаж цэнгэсэн юм байх. Монгол газар ямар олон Иудатай болоо вэ. “Гэрээг үзэглэнгүүтээ С.Баяр аанай Солонгос руу, Оюунгэрэл рүүгээ ниссэн” гэж хэвлэлүүд бичив.
Айвэноугийн мөнгөөр хөлслөгдсөн сэтгүүлчид ямар ч ичгүүр сонжуургүйгээр, урьд Бороо Голдыг харийнханд бэлэглэж байсан Д.Зоригтыг ардын баатар гэж шагшин магтаж байна. Өдөр тутмын зарим сонины бараг нүүр бүр дээр, бараг жижүүр нь хүртэл шахам тэгж бичсэн нь сүүлээ шарвагануулах сүрэг хавыг санагдуулж байна. Өдий насандаа Д.Зоригт шиг ийм их нүгэл үйлдэж, улс үндэстнээ сөнөөх мөхөөх хэмжээний уршиг тарьсан хилэнцтэн даанчиг ховор.
Балжинням Дашнямтай өдөр харийн ноёдтой хуримласан харгис дэглэмчид маань, тэдэнтэйгээ нийлээд, залилангийн үгээ ярьж, үнэн зөв мэдээлэл хаалттай нийгмийг хөл толгойг нь солигдтол мунхруулсаар байна. Айвэноугийн элч: "7 уурхай, баяжуулах үйлдвэр 16, ДЦС, дэд бүтцийн 35 байгууламж баринаа" гэхэд л зарим нь хөөрцөглөөд сүйд болох юм. Зэсийн хүдрийг түүхийгээр нь урагш зөөх бэлтгэл л хийгдэж буй бөгөөд, тэгээд ч тэр уурхай бол харийн өмч л байх нь байна шүү дээ. Ингэхлээр монголчуудад ямар үр ашиг гарах юм.
С.Баяр "цэвэр зэс гаргах үйлдвэр байгуулна, нэрлэсэн үнээр бол манай тал 53 хувийн ашиг авна" гэлээ. Тийм үйлдвэр байгуулах талаар гэрээнд тодорхой юу ч байхгүй шүү дээ. "5 жилийн дараа судалж үзнэ" л гэсэн. Айвэноу Монголын баялгийг ухаж аваачаад л, Хятадад тушаах бодолтой, тэгэхлээр Монголд бүтээн байгуулалт хийхийг юу гэж сонирхоо аж дээ.
Нэрлэсэн үнэ зэрэг шинэ шинэ нэр томъёо гаргаж ирээд л ярьдаг, энэ нь угтаа бол “харийнхан юу л тулганав, түүний эрхшээлд бүрэн байна” гэсэн үг юм билээ.
“Ард түмнээ хамгаална, баялагт нь эзэн болгоно” гэж худал амлаж амлаж, бурхан шиг тахигдсаар гарч ирсэн Ц.Элбэгдорж, ард түмнээ зажилсан бохь шигээ хаячихаад, Оюутолгойн гэрээг хамгаалаад, тахиа донгодохоос өмнө гурав урваад л явж байна. Ашигт малтмалын неоколоничлол-геноцидийн нэгэн зохиогч нь юм чинь аргагүй.
Манай ашигт малтмалын хууль бол хэд дахин хүчингүй хууль. Айвэноугийн лицэнз хэд дахин хүчингүй. Оюутолгойн гэрээ хэд дахин хүчингүй. Тэгэхлээр цуцлах л хэрэгтэй. Байхгүй сургуулийн худал дипломтой, хуурамч пропусктай хүн залилан хийгээд яваад байвал түүнийг яах нь ойлгомжтой.
Одоо энэ хөөрцөглөөд байгаа улсын, хамаг юмыг нь шууд хүчингүй болгоод, аудит, авлигын шалгалт, эрүүгийн мөрдөн байцаалтаар оруулж, улайлгаж илчлээд, хуулийн хариуцлага хүлээлгэж, хохирлыг барагдуулгах л ажил хийх хэрэгтэй. Юун тэр гэрээ, найр наадам, ардын баатар. Тэр баясаад байгаа улс эсгий гутал,хөвөнтэй дээлээ л бэлдэх шаардлагатай. Монголын тусгаар тогтнолыг алдагдуулж, нэг колоничлогч компаний халаасанд хийхэд оролцогч, гадаад дотоодын урвасан муу хулгай нар өөр юуг хүлээх юм.
Гэрээний техник-эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ одоо хүртэл үгүй. ТЭЗҮ-г албан ёсоор хянуулж, баталгаажуулж байж гэрээг байгуулах ёстой. Гэтэл дараа ТЭЗҮ-г нь хийчихнэ гээд сууж байна.
Нөөц нь тогтоогдоогүй ордуудын маань ашиглагч биш, эзэмшигч нь болчихсон Айвэноутай хийсэн гэрээнд нийгмийн ямар ч үр ашиг, олон улсын стандартчилал харагдахгүй байгаа юм. Монголын хувь 53 хувь болно гэдэг нь ч ямар ч баталгаагүй, хуулийн үндэслэлгүй л байгаа.
Жилд Монголд 400 сая долларын ашиг өгнө гэсэн нь, 485-ыг өгдөг Эрдэнэтийнхээс бага байна. Эрдэнэтээс төсөвт мөнгө орж ирлээ гээд, дарга нар ард түмний аж амьдралыг сайжруулсан уу? Түүнээс бага мөнгөөр сайжруулах юм гэж үү?
Оюутолгой бол Эрдэнэтээс бараг 10 дахин том орд. Гэтэл харийнхан ашгийг нь 10 дахин бага "болгох", тэр ч бүү хэл, ашиггүй "болгож" мэдэхээр байна. Зардлаа хиймлээр өсгөж, “алдагдалтай” ажиллах магадлал нь тун өндөр.
Монголын олон мянган уурхайчин тэнд ажиллаж, гялайж цялайх л юм гэсэн. Гэрээнд бол, тэднийг сурч мэргэштэл нь хүлээж авахгүй, мөн нарийн мэргэшлийн местэн дээр бол ажиллуулахгүй гэж байгаа юм шүү. Хужаа ажилчдаар ухуулж цөлмүүлчихээд л, бухын доодхыг ширтэгсдийг, бүлтийтэл горьдсон чигээр нь хаяад явах юм байлээ ш дээ.
Дагалдаад олон ажлын байр буй болно гэсэн, болохгүй. Хамаг хэрэгцээт зүйлээ Хятадаас зөөчихнө, бүх ажлаа өөрсдөө хийчихнэ. Далан худал, мянган молиго гээч л энэ буюу. Дэлхийн залилангийн түүхэнд томоор бичигдэх л явдал шүү дээ.
Саяхан, манай талд огт мэдэгдэлгүйгээр, ордын сая сая тонн зэс бүхий хэсгийг хулгайлан зарсан хэргийг Айвэноу тарилаа. Ийм улстай яаж хамтран ажиллаж, жаргаж цэнгэх гээд байгаа юм бэ?
Манай компаниудад хатуу ханддаг хэрнээ, Айвэноу мэтэд маш их эрх мэдэл, нөхцөл бололцоо олголоо гэж Орос ихэд хилэгнэж буй гэнэ...
Бид Оюутолгойн 53 хувийг авах болчихлоо, ээ гялай гэж асуудлыг тавих ёсгүй юм. 100 хувь эзэмшиж байсан асар их баялгийн маань 47-66 хувийг хэн харийнханд өгөв, хэн хариуцлагыг нь хүлээх вэ гэж ярих ёстой. Монгол орон маань ашигт малтмал дээр суурилсан, олон салбарт эдийн засгийг 20 жил хөгжүүлээд, өндөр хөгжилтэй, аз жаргалтай улс орон байх асан боломжийг хэн үгүй хийв, устгав, хариуцлагыг нь хэн хүлээх вэ гэж ярих ёстой юм шүү.
Ч.Мөнхбаяр. ММIX.X.XIII
No comments:
Post a Comment