Уриалга

“Цагаатгах тухай” хуулийг гаргуулан хэрэгжүүлцгээе!

7.1-ний үйл явдлаас хойш нийгэмд буй болсон сөрөг уур амьсгал, тогтворгүй, эрсдэлтэй нөхцөл байдал өдийг хүртэл хадгалагдсаар ирэв. Хоморголон баривчилсан хүмүүсээ өмгөөлөгч, гэрчгүйгээр; эрүүдэж, дарамтлан шүүж гаргуулсан мэдүүлгийнх нь л үндсэн дээр; хууль бусаар; ямар ч хөнгөвчлөх хүчин зүйлийг авч үзэлгүйгээр; хүн нэг бүр 7.1-ний үйл явдлын гол буруутан мэт хандаж; бөөн бөөнөөр нь яаравчлан яллаж эхэлсэн нь нөхцөл байдлыг улам хурцатгаж, ардчиллын үйл явцыг үлэмж ухрааж, Монгол улсын нэр хүндийг дэлхийн тавцан дээр унагаж, 1937 оныхоос өөрцгүй, хүн ардынхаа эрх, хувь заяаг улан дороо гишгэн талхчисан, өргөн хэмжээний жинхэнэ хэлмэгдүүлэлт болон хувираад байна.
Монгол төр гэж байгаа бол хэлмэгдүүлэлтээ зогсоох, ухаарах сэхээрэх цаг нь болжээ. Өнөөдөр юуны өмнө, 7.1-ний үйл явдалтай холбогдсон “Цагаатгах тухай” хуулийг гарган, хэрэгжүүлэх шаардлагатай болоод байна.
Миний бие 7.2-нд бичсэн (7.9-нд нийтлэгдсэн), Үндэсний их эвлэрлийг тогтоох хэрэгтэй гэж уриалан, үүний тулд 4 арга хэмжээг эвлэрлийн хүрээнд хэрэгжүүлбээс зохилтой хэмээсэн өгүүлэлдээ 7.1-ний үйл явдалтай холбогдсон “Өршөөлийн тухай” хууль хэрэгтэй гэсэн саналыг анхлан дэвшүүлсэн билээ. 7.24-нд бичсэн (8.4-нд нийтлэгдсэн) өгүүлэлдээ Үндэсний их эвлэрлийг шинээр томъёолсныгоо, 8.5-нд тусгай 8 зүйлт уриалга болгон гаргаж (8.9-нд нийтлэгдсэн), түүн дотроо “7.1-ний үйл явдалтай холбогдсон Цагаатгалын тухай” хуулийг гарган, хэрэгжүүлэх санаачлагыг дэвшүүлэх зэргээр эвлэрлийн үйлсэд хувь нэмрээ оруулж ирэв.
Гэмт хэрэг үйлдсэн нь хууль ёсоор бүрэн тогтоогдоод ялаа эдэлж байгаа этгээдийг өршөөдөг болохоос; хоморголон баривчлагдаад гэм буруу нь бүрэн тогтоогдоогүй, хэргийн бүрдэлгүй атлаа хууль бусаар яллагдсан иргэдийг өршөөнө гэвэл зүйд нийцэхгүй гэдгийг тэгэхдээ дурдсан. Өршөөх аваас; хууль бусаар ялласныг, гэм буруутайг хүлээн зөвшөөрсөн хэрэг болно. Тэднийг гагцхүү цагаатгах хэрэгтэй.
Тэгж байж л Үндэсний эвлэрэл тогтох учир, “Цагаатгах тухай” хуулийг дорхи төсөл, үзэл санааны дагуу тогтоож хэрэгжүүлцгээе.

“Монгол Улсын Хууль
Цагаатгах тухай

Нэгдүгээр бүлэг
Нийтлэг үндэслэл

1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт

1.1. Энэ хуулийн зорилт нь “7 дугаар сарын 1-ний үйл явдал”-тай холбогдон яллагдсан, сэжиглэгдэн шалгагдаж буй иргэдийг цагаатгахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.

2 дугаар зүйл. Хуулийн үндэслэл

2.1. Энэхүү хууль нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагаатгалын тухай хууль, Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хууль дээр үндэслэнэ.

Хоёрдугаар бүлэг
Цагаатгах хэлбэр, хүрээ

З дугаар зүйл. Ялаас өршөөн хэлтрүүлж цагаатгах

3.1. “7 дугаар сарын 1-ний үйл явдал”-ын үеэр (7 дугаар сарын 2-нд бүрэн таслан зогсоогдох хүртлээ үргэлжилсэн нь хамаарна) гэмт хэрэг үйлдсэн гэж яллагдсан иргэдийг ялаас өршөөн хэлтрүүлж цагаатгана.

4 дүгээр зүйл. Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгон цагаатгах

4.1. “7 дугаар сарын 1-ний үйл явдал”-ын үеэр гэмт хэрэг үйлдсэн гэж сэжиглэгдэн шалгагдаж буй иргэдийн хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, шүүхээр хянан хэлэлцэх шатанд байгаа эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгон цагаатгана.

5 дугаар зүйл. Цагаатгахад хамааруулахгүй тохиолдол

5.1. “7-р сарын 1-ний үйл явдал”-ын үеэр дорхи гэмт хэргүүдийг үйлдсэн нь хууль ёсоор бүрэн тогтоогдсон тохиолдлуудыг цагаатгахад хамааруулахгүй:
5.1.1. Хүний амь насыг бүрэлгэсэн;
5.1.2. Хүний эрүүл мэндэд санаатайгаар биечлэн хүнд хохирол учруулсан;
5.1.3. Төрийн албаны хариуцлагыг алдах, эрхийг урвуулан ашиглах хэргийг хүний эрх, эрүүл мэнд, хууль ёсонд хүнд хохирол учруулан үйлдсэн.

Гуравдугаар бүлэг
Хууль хүчин төгөлдөр болох

6 дугаар зүйл. Хууль хүчин төгөлдөр болох хугацаа

6.1. Энэ хуулийг ...-ны өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.

Монгол Улсын Их Хурлын Дарга”

“Цагаатгах тухай” хуулийг гаргуулан хэрэгжүүлэхийн төлөө, 1937 оны хэлмэгдүүлэлтийг давтагдуулахгүйн төлөө тэмцэхийг ард түмэн, улс төр, төрийн зүтгэлтнүүддээ уриалж байна.
Монголчууд бидний эрүүл ухаан ялах болтугай!

Чөлөөт сэтгүүлч
Ч.Мөнхбаяр
2008.10.22

Үндэсний их эвлэрлийг тогтоох уриалга

7.1-ний үйл явдлаас хойш улс оронд эвдрэл хагарлын уур амьсгал арилсангүй, нэг намживч, нэг хурцадсаар байна.
Миний бие монголчуудыгаа талцан бутрах вий гэж зовнисондоо, 7.2-нд бичсэн (7.9-нд нийтлэгдсэн) өгүүлэлдээ Үндэсний их эвлэрлийг тогтоох хэрэгтэй гэсэн санаачилгыг дэвшүүлж, бүх нийтийн гашуудал зарлах, 7.1-ний үйл явдалд оролцсон хүмүүсийн хэргийг шүүхийг хойшлуулах, “7.1-ний үйл явдалтай холбогдсон өршөөлийн хууль” гаргах, дахин сонгууль явуулах гэсэн 4 арга хэмжээг Үндэсний их эвлэрлийн хүрээнд хэрэгжүүлбээс зохилтой хэмээн томъёолсон билээ.
Тухайн үед би хүний амь нас эрсэдсэн, олон хүнийг хоморголон баривчилсан зэргээс үүдэн ахин дургүйцэл өрнөж, хүчирхийлэл гарах вий хэмээн түгшиж, дээрх арга хэмжээнүүдийг санал болгож байсан. Саналыг маань дэмжсэн үү, аль эсвэл адилаар сэтгэсэн үү, түүнээс хойш Үндэсний эвлэрэл, Өршөөлийн хууль хэрэгтэй гэсэн дуу хоолой их сонсдох болсоон. Ямар ч атугай нийгэмд хэрэгтэй зүйлийг дэвшүүлсэн минь тодорхой.
Улс төр, мэдээллийн нөхцөл байдал өөрчлөгдсөнтэй холбогдуулж, миний бие 7.24-нд бичсэн (8.4-нд нийтлэгдсэн) өгүүлэлдээ Үндэсний их эвлэрлийг шинээр томъёолсон. Түүнийгээ тусгай уриалга болгон олон нийтэд хүргэж байна. Үндэсний их эвлэрэл тогтоохын тулд:
1-рт, нийгэмд ноёлж буй, хардлага сэрдлэг, хавчилт хяхалт, мөрдөлт мөшгилт, хорьж цагдалт, айдас түгшүүрийг дагуулсан хагас онц байдлыг арилгах;
2-рт, 7.1-ний үйл явдалтай холбоотойгоор амь насаа хөнөөлгөсөн гэмгүй иргэдийн дурсгалыг хүндэтгэн, бүх нийтийн гашуудал зарлах;
3-рт, улс төрийн хэлмэгдүүлэлтийг таслан зогсоохын тулд, “7.1-ний үймээн самууныг дэмжсэн” гэж баривчлагдан, одоо хоригдож байгаа болон гадуур шалгагдаж байгаа хүмүүсийг хүний амь насыг хөнөөсөн, анх гал тавьснаас бусад тохиолдолд “улс төрийн байр сууриа илэрхийлсэн” гэж үзэн цагаатгах “7.1-ний үйл явдалтай холбогдсон цагаатгалын тухай” хуулийг тогтоон хэрэгжүүлэх;
4-рт, 7.1-ний үйл явдлын үеэр болон, хожмын нөхцөл байдлуудтай холбоотойгоор, хариуцлагыг ноцтой алдах, эрх мэдлээ урвуулан ашиглах гэх зэрэг хэлбэрээр гэмт хэрэг үйлдсэн төрийн албан тушаалтнуудад хуулийн хариуцлага хүлээлгэх (гэмгүй иргэдийг буудан хороосон, зодож тамласан, эрүүдэн шүүсэн, хүчээр хэрэг хүлээлгэсэн, хоморголон баривчилсан, хэлмэгдүүлэн хорьсон, гүтгэн гүжирдсэн, хагаралдуулан бутаргасан, талцан сөргөлдөх замаар өдөөн хатгасан г.м. олон ноцтой гэмт хэрэг гарсан, зарим нь одоо ч гарсаар байна);
5-рт, өндөр урамшил амлаж, дээрх 4-р зүйлд заагдсан гэмт хэргүүдийн талаар мэдээлэл цуглуулж, гэм буруутнуудыг тодруулах;
6-рт, улс төрийн цагдаа буюу жандармерийн үүргийг ихээр гүйцэтгэх болсон цагдаагийн байгууллагыг өөрчлөн байгуулах юм уу, татан буулгаад шинэчлэн байгуулж, хууль ёсны үүргийг нь гүйцэтгүүлэх;
7-рт, УИХ-ын сонгуулийг дахин явуулах;
8-рт, худал хуурмаг, гүжир гүтгэлгийн чанартай суртал ухуулга явуулах; ард түмнийг хагаралдуулах, турхирах, үзэн ядалцуулах, нийгмийн уур амьсгалыг тогтворгүй болгох, хонзогнолд өдөөн хатгах; хэвлэлүүдийг хууль бус орлогоор санхүүжихэд хүргэх, захиалгат материал гэдгийг тодотгуулалгүй уншигчдыг хуурч мэхлүүлэхээр албадах, цензүрдэх зэргээр олон хуулийг зөрчиж, улс үндэстний эрх ашигт ноцтой хохирлыг учруулж буй МАХН-ын ХМА-ны үйл ажиллагааг зогсоож, хуулийн хариуцлага оногдуулах шаардлагатай байна.
Дээрх 8 зүйлийг хэрэгжүүлэхийн төлөө олон нийт, төр, намууд, ТББ, нийгмийн янз бүрийн салбарын нэр хүндтэй зүтгэлтнүүдийг хамтран ажиллаж, хагарч бутарсан эх орондоо Үндэсний их эвлэрлийг тогтоохыг монгол хүмүүний итгэл сэтгэлээсээ уриалж байна!

Чөлөөт сэтгүүлч Ч.Мөнхбаяр
2008.08.05